Als corona ons iets duidelijk heeft gemaakt, is het wel onze afhankelijkheid van IT infrastructuur en applicaties. Het vele thuiswerken was niet mogelijk geweest zonder Zoom en email. Boodschappen doen werd moeilijk of voor sommigen zelfs onmogelijk dus zonder IT hadden we niet kunnen web-shoppen. Onze uitgeholde sociale contacten hadden we niet kunnen compenseren met Facebook, Instagram en TikTok. We hadden niet kunnen genieten van de tijdelijke gratis films van Ziggo of voor een paar euro Netflix en Prime. Onderwijs op afstand was niet mogelijk geweest en de ontwikkeling van onze kinderen had langdurig stil gelegen.
De harde cijfers liegen er niet om. Anno 2020 is al bijna 80% van het internet verkeer gaming en video, dus hoofdzakelijk puur amusement. Daarmee is cybercrime voorlopig ruimschoots ingehaald maar binnen het restant 20% gonzen 300 milljard emails per dag de wereld rond waarvan 55-60% nutteloze spam. En dan is er nog "gewone" cyber-criime en massieve "fake-news and alternative facts" voor manipulatie van kiezers en consumenten. Dat betekent dat slechts 5-10% van de mind-blowing 3 Zettabytes (3.000.000.000.000.000.000.000) die de inmiddels bijna 5 miljard gebruikers jaarlijks op internet met elkaar delen wordt benut voor serieuze dienstverlening en informatie-uitwisseling.
Gelukkig is die 3 Zettabytes maar 10% van wat bedrijven buiten het publieke internet om nog onderling met elkaar delen maar wel grotendeels op dezelfde infrastructuur. Performance, privacy, virussen en security problemen worden als “thuis”-problemen beschouwd maar feitelijk zijn ze een gevolg van een oncontroleerbare en aan 3e partijen overgeleverde infrastructuur.
Daar komt bij dat het elektriciteitsverbruik van ICT in Nederland al in 2016 9,4 TWh was, zo’n 8% van het totaal.. Natuurlijk schermt de IT-industrie met haar “groene’ datacenters” en besparingen op energie door cloud-diensten. maar de Nederlandse CO2-uitstoot met 12 megaton in zowel private als zakelijke omgeving was toen al ongeveer net zo veel als de luchtvaart (13 megaton). Beide sectoren zijn hard gegroeid. De luchtvaart met 5-10% per jaar, ICT zelfs harder met 10-20% per jaar. Bovendien is het maar de vraag of het centralistische cloud-idee een lang leven is beschoren. Terabyte-grote harde schijven en geheugenchips kosten bijna niks meer dus wat is dan nog het nut van die centrale cloud? Het heeft best een paar andere voordelen maar het klinkt een beetje als “Wij-van-WCeend-adviseren-WCeend”. We doen dat centralistische met energie ook al niet meer. Zonnepanelen op eigen dak of in een veldje, warmte wisselaars in de grond en er zijn zelfs veilige en betaalbare ideeën voor een mini-kerncentrale op 30 meter onder ieder huis. Alleen angst houdt ons tegen.
De groei van data verkeer en -opslag overtreft ieder jaar weer de eerdere verwachtingen en niemand kan voorspellen wat de volgende hausse voor effecten zal hebben. Na muziek, video en gaming is de Internet-of-Things al uit de startblokken en dat is nog maar klein in vergelijk met wat er gaat gebeuren als door Augmented en Virtual Reality miljoenen mensen vrijwel continu worden bezig gehouden. Wanneer AI’s direct met elkaar gaan communiceren is het hek helemaal van de dam.
Intussen worden in Nederland alle ICT-gerelateerde problemen over meerdere ministeries uitgesmeerd en blijft het idee van vrije marktwerking en zelf-regulering overeind. We besteden de A12 vanaf de Duitse grens tot aan bijna de Hofvijver toch ook niet uit aan een externe partij die bekijkt of het winstgevender is om de Nederlandse autowegen te renoveren of de Duitse?
Het belang en afhankelijkheid van ICT ontkent niemand meer maar het beheer en de controle wordt vreemd genoeg wel overgelaten aan particulieren, bedrijfsleven en lagere overheden. Alleen op EU-niveau is er dank zij het grote aantal EU-landen en dus commissarissen een aparte portefeuille. De achtereenvolgende miljoenennota's op Prinsjesdag draaien er ieder jaar echter met hele grote bogen omheen. De notie is er wel maar de urgentie wordt blijkbaar niet gevoeld. Wellicht is een nieuwe diepe crisis door een op alle overheidssystemen volledig doorgebroken internet-crimineel of een op hol geslagen AI noodzakelijk.
Op 17 maart 2021 gaan we weer naar de stembus en kort daarna wordt een nieuw kabinet geformeerd. Het wordt tijd voor een zelfstandig Nederlands ministerie van ICT. Speerpunten zijn internethandel, ICT-energieverbruik, veiligheid en cybercriminaliteit, privacybescherming, digitale transformatie en virtualisatie van de maatschappij, digitale innovatie en kunstmatige intelligentie. Een forse portefeuille voor een zwaargewicht. Wellicht zijn de experts van dit nieuwe ministerie ook in staat om de interne IT-problemen van de overheid te helpen oplossen.
De term ICT is voor de burger inmiddels zowel beladen als niets zeggend geworden. Ik stel dan ook voor om het in lijn te brengen met de “andere” infrastructurele tak van de overheid, het ministerie van RWS. Laten we het RijksDataStaat noemen. Dat klinkt belangrijk en permanent en dat is allebei hard nodig.
Web-surf verstandig.