153

55

Een Ministerie van Digitale Zaken . . .

Naast het leveren van concrete diensten zoals voor defensie, politie, onderwijs en infrastructuur is de overheid vooral een data-fabriek. Het is voor de overheid prioriteit één om informatie te vergaren en analyseren ter ontwikkeling van haar eigen openbaar bestuur en dienstverlening. 

Tegelijkertijd moet die data weer ter beschikking worden gesteld aan burger en bedrijfsleven. Dat is niet alleen om de overheid transparant in haar doen en laten te maken maar ook om de burger en bedrijfsleven zo goed mogelijk te ondersteunen bij hun plaats in de samenleving en zo de samenleving als geheel sterker te maken.

Ook is Nederland van de circa 10 MIO werkende personen circa 85% dienstverlener. Direct of indirect. Nog maar 15% werkt met fysieke arbeid in de maak-industrie, landbouw en bouw. Nederland is daarmee bij uitstek een kenniseconomie met als pijlers de productiefactoren arbeid, kapitaal, ondernemerschap en data (informatie). De laatste i.p.v. het traditionele natuur aka grondstoffen.

In een tijdperk waarin ontwikkelingen op het gebied van ICT elkaar rap opvolgen, ligt het voor de hand om de informatieverwerking zo veel mogelijk, zo niet volledig digitaal te doen. De overheid als data-fabriek is echter onvoldoende in staat gebleken om met ICT tijdig hoogwaardige data bij zichzelf en omgekeerd naar de burger en bedrijfsleven te brengen.

Te veel ICT-projecten bij de overheid zijn te groot, te complex, te duur, te langzaam. Op dit moment lopen er meer dan 100 projecten met een totale waarde van meer dan 6 MLD Euro waarvan het meerendeel vertraging oploopt en ruim 1,3 MLD meer kost dan gepland. Intussen wordt de overheid zelf, de burger en het bedrijfsleven slecht bediend. 

Het is dan ook wel bijzonder dat van de 4 bovengenoemde genoemde productiefactoren er 3 zijn vertegenwoordigd door eigen ministeries. Kapitaal door Financiën. Arbeid door Sociale Zaken, Onderwijs en Volksgezondheid. Ondernemerschap door Economische zaken en internationaal door BUZA.

Voor Informatie hebben we een "multi-onderwerp" staatssecretaris met Digitalisering in haar portefeuille verstopt in BIZA en het Adviescollege ICT-toetsing, letterlijk één hand vol onderzoekers die álle ICT projecten van de overheid moet beoordelen. Ministers kunnen met dat advies echter doen wat ze willen en moeten zich hooguit verantwoorden in de Staten Generaal. Ministeries hebben ook allemaal hun eigen onafhankelijke ICT-fabriek al dan niet (deels) ge-outsourced,.

Met andere woorden, met informatie als fundamenteel productiemiddel voor 85% van BV Nederland, is ICT bij de overheid onaanvaardbaar fragmentarisch georganiseerd. Wel moet gezegd worden dat veel van de problemen niet met de ICT zelf te maken hebben maar eerder met het onnodig complexe wetgeving, slechte inkoop- en projectbesturing en vooral blijkbaar onvermogen om te gaan met verandering dan wel  standaard oplossingen. Maar ook deze aspecten horen bij de besturing van de overheid als data-fabriek en alle keuzes rondom digitalisering. 

 

Dus ...

976

RijksDataStaat2Als corona ons iets duidelijk heeft gemaakt, is het wel onze afhankelijkheid van IT infrastructuur en applicaties. Het vele thuiswerken was niet mogelijk geweest zonder Zoom en email. Boodschappen doen werd moeilijk of voor sommigen zelfs onmogelijk dus zonder IT hadden we niet kunnen web-shoppen. Onze uitgeholde sociale contacten hadden we niet kunnen compenseren met Facebook, Instagram en TikTok. We hadden niet kunnen genieten van de tijdelijke gratis films van Ziggo of voor een paar euro Netflix en Prime. Onderwijs op afstand was niet mogelijk geweest en de ontwikkeling van onze kinderen had langdurig stil gelegen.

De harde cijfers liegen er niet om. Anno 2020 is al bijna 80% van het internet verkeer gaming en video, dus hoofdzakelijk puur amusement. Daarmee is cybercrime voorlopig ruimschoots ingehaald maar binnen het restant 20% gonzen 300 milljard emails per dag de wereld rond waarvan 55-60% nutteloze spam. En dan is er nog "gewone" cyber-criime en massieve "fake-news and alternative facts" voor manipulatie van kiezers en consumenten. Dat betekent dat slechts 5-10% van de mind-blowing 3 Zettabytes (3.000.000.000.000.000.000.000) die de inmiddels bijna 5 miljard gebruikers jaarlijks op internet met elkaar delen wordt benut voor serieuze dienstverlening en informatie-uitwisseling.