In een dramatische wending op het wereldtoneel blijken de eens door Trump gepresenteerde harde en confronterende beleidslijnen nu een dubbelzijdig zwaard te zijn. Zijn harde aanpak ten opzichte van Gaza, Oekraïne en de tariefoorlogen heeft niet alleen niet de gewenste invloed weten te genereren, maar heeft ook onbedoeld vroegere rivalen verenigd en langetermijnbondgenoten vervreemd. De diplomatieke nasleep is zowel diepgaand als onverwacht.
In een van de meest opvallende ommekeerpunten hebben Europese landen een gemeenschappelijke basis gevonden in hun reactie op de agressieve manoeuvres van Washington. In plaats van mee te buigen, heeft de EU haar standpunt weten te consolideren en daarmee aangetoond dat ze in staat is onafhankelijk van Amerikaanse voorschriften samen te werken. Deze nieuwgevonden eenheid is des te belangrijker gezien de interne verdeeldheid die Trumps beleid bij zijn bondgenoten heeft veroorzaakt. Ondertussen lijkt Canada, ooit een trouwe supporter van Amerikaanse initiatieven, steeds meer aan de zijlijn te komen te staan – een slachtoffer van beleid dat weinig heeft bijgedragen aan de versterking van de trans-Atlantische banden.
Het zich ontvouwende geopolitieke verhaal eindigt niet bij de EU alleen. Er doen zich signalen voor dat de samenwerking tussen Europa en Turkije op het punt staat een ongekende wending te nemen – een mogelijke “CANEUTO” als men zo wil, waarbij strategische partnerschappen worden ontwikkeld zonder enige afhankelijkheid van de Verenigde Staten. Nu de rol van de NAVO in twijfel wordt getrokken, heeft de dreiging van een Amerikaanse terugtrekking uit het bondgenootschap aan urgentie ingeboet. Europa’s vermogen om op economisch en politiek vlak met China samen te werken, ondermijnt de invloed van Amerika verder, wat een lange schaduw werpt over Trumps ambitie om ’s werelds toonaangevende macht te zijn. Het scenario is helder: terwijl Washington worstelt om zijn dominantie te behouden, lijken zowel China als de EU klaar te staan om het middelpunt te vormen.
Het binnenlandse politieke toneel blijft eveneens niet gespaard van deze externe schokgolven. Trumps binnenlandse beleid, sterk beïnvloed door zijn nauwe bondgenoot Elon Musk, heeft een golf van publieke verontwaardiging doen ontbranden. De terugslag tegen Tesla en Musk is snel en krachtig, en overschrijdt de grenzen van de Verenigde Staten. De wereldwijde verontwaardiging heeft de eens zo onaantastbare reputatie van het technologiebedrijf ernstig beschadigd en heeft zorgen gewekt over de langetermijneffecten op een van ’s werelds meest invloedrijke ondernemingen. De gevolgen zijn niet alleen reputatiegebonden; de financiële markten hebben gereageerd met de intensiteit van een beurscrash. In de loop van drie maanden hebben de illustere “Magnificent 7” samen meer dan 2.300 miljard aan marktwaarde verloren, waarbij de waarde van Tesla met bijna 50% is gedaald.
De cumulatieve effecten van dit beleid suggereren dat de gedurfde zetten, bedoeld om Trumps nalatenschap veilig te stellen, uiteindelijk averechts hebben gewerkt. Zijn streven om het wereldtoneel te domineren lijkt te vervagen tot een verre ambitie, nu nieuwe machtsblokken zich vormen en de verhoudingen verschuiven. Terwijl de wereld getuige is van deze herordening van prioriteiten, staat vast dat, in het onvoorspelbare toneel van internationale betrekkingen, zelfs de krachtigste strategieën onverwachte en onomkeerbare gevolgen kunnen hebben.